Voor mannen die nadenken over hun kinderwens kan het testen van vruchtbaarheid een belangrijke stap zijn. Vruchtbaarheid bij mannen hangt vooral af van de kwaliteit en kwantiteit van sperma, maar hoe test je dat precies? Dit artikel biedt een helder overzicht van de opties, stappen en aandachtspunten om als man je vruchtbaarheid te onderzoeken, zodat je met vertrouwen verder kunt.
Waarom je vruchtbaarheid testen?
Ongeveer 15% van de stellen heeft moeite met zwanger worden, en in 30-50% van de gevallen ligt de oorzaak (deels) bij de man. Factoren zoals leeftijd, levensstijl, stress of medische aandoeningen kunnen de spermakwaliteit beïnvloeden. Een test geeft inzicht in je situatie en kan onzekerheid wegnemen. Het is ook een proactieve stap als je plannen hebt voor een gezin of vermoedt dat er iets niet klopt.
Optie 1: Zelftesten voor thuis
De afgelopen jaren zijn thuistesten voor mannen populair geworden. Deze tests analyseren sperma op hoeveelheid en beweeglijkheid. Ze kosten 10 tot 50 euro en zijn te koop bij apotheken of (vaak veel goedkoper) gewoon online. Je verzamelt een spermaproef, volgt de instructies (vaak met een app of teststrip) en krijgt binnen minuten een indicatie van je spermaconcentratie.
Thuistesten zijn discreet en gebruiksvriendelijk, maar hebben beperkingen. Ze meten niet alle aspecten van vruchtbaarheid, zoals de vorm van spermacellen, en zijn minder nauwkeurig dan laboratoriumtests. Een normale uitslag is geruststellend, maar een afwijkende score betekent niet per se onvruchtbaarheid. Overleg altijd met een arts voor een follow-up.
Optie 2: Medisch sperma-onderzoek
Voor een volledig beeld is een medisch sperma-onderzoek (semenanalyse) de gouden standaard. Dit doe je via je huisarts, die je doorverwijst naar een fertiliteitscentrum of uroloog. Je levert een spermaproef in (vaak ter plaatse in een privéruimte), en een lab analyseert factoren zoals spermaconcentratie, beweeglijkheid, vorm en volume. De kosten (50-150 euro) worden soms vergoed door je verzekering, afhankelijk van je polis.
De test is zeer betrouwbaar en geeft gedetailleerde informatie. Als de uitslag afwijkt, kan de arts verdere tests aanraden, zoals hormoononderzoek of een echo van de testikels, om oorzaken zoals varicocèle of hormonale disbalans op te sporen.
Hoe bereid je je voor?
Voor een nauwkeurige test, thuis of medisch, volg je deze richtlijnen:
- Onthoud je 2-5 dagen van ejaculatie voor een optimale spermaproef.
- Vermijd alcohol, roken en drugs in de week voor de test, want deze kunnen de uitslag beïnvloeden.
- Zorg dat je ontspannen bent; stress kan de spermaproductie tijdelijk verlagen.
Wat als de uitslag tegenvalt?
Een minder goede uitslag is geen einde verhaal. Leefstijlaanpassingen, zoals stoppen met roken, gezond eten (rijk aan zink en omega-3) en minder stress, kunnen de spermakwaliteit verbeteren. In sommige gevallen zijn medische behandelingen, zoals hormoontherapie of IVF, een optie. Een arts of fertiliteitsspecialist helpt je verder.
